พลิก คว่ำ คืบ สัญญาณของกล้ามเนื้อมัดใหญ่

   กล้ามเนื้อมัดใหญ่คือ ส่วนที่ใช้พัฒนาเพื่อการทรงตัว การเคลื่อนไหวของร่างกายโดยรวม ไม่ว่าจะเป็นการพลิกคว่ำ การคืบ คลาน ไปจนถึงการเดิน

  1-3 เดือน เรียนรู้พลิกคว่ำ

          ไตรมาสแรกแห่งชีวิตน้อย ๆ นั้นคุณแม่ทุกคนคงตื่นเต้นที่จะได้เห็นร่างเล็ก ๆ ที่เคยนอนส่งเสียงอ้อแอ้เริ่มพาตัวเองพลิกคว่ำได้ ซึ่งก่อนที่จะพลิกตัวเองได้นั้นต้องเป็นหลังจากที่สามารถตั้งศีรษะและลำคอได้ก่อน โดยในวัยประมาณ 3 เดือน คอทารกแข็งขึ้นมากพอที่จะรับน้ำหนักศีรษะของตัวเองในขณะที่เริ่มการเคลื่อนไหวโดยชูศีรษะได้ 45 องศาและยกไหล่ขึ้นได้
     เด็กแต่ละคนจะมีพัฒนาการและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต่างกัน เด็กบางคนสามารถพลิกคว่ำได้ตั้งแต่เข้าเดือนที่ 2 ขณะที่บางคนอาจทำได้ในช่วงหลัง 4 เดือนขึ้นไป โดยในช่วงเริ่มต้น ทารกที่พร้อมจะคว่ำได้จะมีการเคลื่อนไหวที่มากขึ้น สัมพันธ์กับการมองเห็นและความสนใจอันกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกอยากเคลื่อนไหว เด็กอาจจะพลิกแขนข้างใดข้างหนึ่ง ยกลำตัวกับพื้นเพื่อดันให้ร่างพลิกคว่ำให้ได้
     ในช่วงนี้ลูกน้อยบางคนอาจจะพลิกคว่ำได้เพียงอย่างเดียว แต่ยังไม่สามารถจะพาตัวเองกลับมานอนหงายได้ ก็ไม่ต้องตกใจแต่อย่างใด เพราะอีกไม่นานลูกน้อยก็จะสามารถพลิกตัวจากคว่ำมานอนหงายได้เอง ซึ่งการพลิกคว่ำนี้ เป็นการพัฒนากล้ามเนื้อบริเวณหน้าท้อง ลำตัวส่วนบนขึ้นไป และพัฒนาแขน ขา ไปพร้อม ๆ กัน

 4-6 เดือน หงาย คว่ำ ได้ตามใจ

          เมื่อลูกน้อยพลิกตัวคว่ำได้เองแล้ว คุณพ่อคุณแม่อาจสังเกตได้ว่า การช่วยบริหารกล้ามเนื้อบริเวณหน้าท้อง เป็นเคล็ดลับที่จะทำให้เด็กสามารพลิกตัวหงายกลับมาได้ค่อนข้างเร็วขึ้น การเล่นกับลูกมาก ๆ จึงเป็นการช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมัดใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นการปล่อยลูกให้เล่นท่านอนคว่ำบ่อย ๆ ไม่ควรอุ้มทารกเอาไว้ตลอดเวลา เพราะจะทำให้เขาขาดโอกาสพัฒนาการ

          ในระหว่างที่ลูกนอนคว่ำ อาจหาของเล่นมาหลอกล่อลูก โดยวางไว้ข้าง ๆ ตัว หรือยื่นให้ลูกดูเป็นระยะพร้อมส่งเสียงเพื่อดึงดูดความสนใจเป็นการกระตุ้นให้ลูกเอื้อมมือไปหยิบและพลิกตัวเข้าหา ซึ่งในช่วงแรกกล้ามเนื้อเล็ก ๆ ของลูกจะยังไม่แข็งแรงนัก เขาอาจต้องพยายามอยู่หลายครั้งกว่าจะพลิกได้ โดยลูกน้อยอาจงอแขนยันพื้นช่วย แล้วทำท่ายงโย่เคลื่อนไปมาอยู่นาน จึงต้องให้เวลากับเขาและใจแข็งที่จะปล่อยให้ลูกน้อยได้พลิกด้วยตัวเอง อาจใช้หมอนช่วยพยุงตัวเป็นครั้ง ๆ กระทั่งเมื่อพลิกได้แล้วก็ไม่ต้องใช้หมอนช่วยอีกต่อไป

          อย่าลืมสังเกตว่าหากลูกหงุดหงิด เมื่อไม่สามารพลิกตัวได้จนอาจร้องงอแงออกมา ก็ให้หยุดการเล่นก่อน เพื่อไม่ให้อารมณ์เสียจนเบื่อที่จะเล่นในครั้งถัดไป

ตารางพัฒนาการ

          1-3 เดือน : ควบคุมศีรษะได้ หันหน้าและศีรษะตามเสียงหรือสิ่งเคลื่อนไหว เอื้อมมือคว้าสิ่งที่ชอบ ดันตัวพลิกจากท่าหงายเป็นท่าคว่ำ

          4-6 เดือน : พลิกตัวจากคว่ำ เพื่อกลับมาหงาย หันหน้าไปมา ระหว่างซ้ายวา หรือมองหันหลัง

          7-9 เดือน : นั่งได้มั่นคง และคืบไปข้างหน้าด้วยการยกตัวขึ้นเล็กน้อย ยื่นมือไปข้างหน้าทีละข้างเหมือนท่าว่ายน้ำใช้ขาดันตัวเองในลักษณะกระดึ้บไปทีละน้อย จนพาตัวเองเคลื่อนไหวไปตามที่ต้องการ

          10-12 เดือน : คืบและคลาน โดยผลักตัวเองไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว สามารถหยุดเพื่อลุกนั่ง นอนพลิกคว่ำหงายและไปต่อได้ตามชอบใจ กระทั่งสามารถเกาะผนังหรือรั้วเพื่อยันตัวเองลุกขึ้นยืนได้

วิธีกระตุ้นพัฒนาการ

          ส่งเสียงเรียกลูกกระตุ้นให้ลูกหันมองไปทางซ้ายและขวา ระหว่างนอนหงาย ฝึกการมองตามวัตถุจะช่วยสร้างกล้ามเนื้อคอให้แข็งแรง

          หาของเล่นมาวางข้าง ๆ ลูก เพื่อกระตุ้นให้ลูกพลิกตัวมาหยิบ บางครั้งใช้หมอนดัน เพื่อช่วยให้ลูกพลิกได้ง่ายขึ้น จับลูกเล่นนอนคว่ำหงายบ่อย ๆ แทนการอุ้ม

          สร้างพื้นที่ให้ลูกฝึกนั่งหรือจับนั่งบ่อย ๆ โดยปล่อยแขนเป็นระยะ ๆ เมื่อลูกนั่ง และพยายามคืบไปข้างหน้า ใช้ของเล่นมีสีสันหลอกล่อให้ลูกคืบมาหา ทำเป็นประจำจะยิ่งช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรง

          เรียกชื่อลูก เล่นจ๊ะเอ๋หรือหาของเล่นที่ลูกชื่นชอบ เพื่อกระตุ้นให้ลูกเคลื่อนไหวให้มาก ฝึกการคลานให้ลูกโดยจับท่าเตรียมคลานและมีของหลอกล่ออยู่อีกด้าน จะช่วยให้คลานเร็วขึ้น ฝึกยืนด้วยการหาที่จับให้ลูก

Cr: นิตยสารรักลูก